Stadswandeling door Quedlinburg Altstadt en Neustadt

Aan de rand van het Harzgebergte ligt het mooie Quedlinburg, een van die zeldzame plekken waar de tijd stil lijkt te hebben gestaan. Met kronkelende straatjes, smalle steegjes, sfeervolle pleinen en verborgen hofjes is deze stad uitermate geschikt om te voet te verkennen. In dit artikel neem ik je mee op een 6 kilometer lange stadswandeling in Quedlinburg, door bijzondere straatjes en langs mooie plekjes in zowel de Altstadt als in de Neustadt.

Eerst even terug in de tijd

In Quedlinburg gaat de geschiedenis terug tot in de vroege middeleeuwen. De stad werd gesticht in de 10e eeuw en speelde een belangrijke rol in het Heilige Roomse Rijk. Keizer Hendrik I, die in Quedlinburg werd begraven, maakte de stad tot een keizerlijk bolwerk. Zijn vrouw, koningin Mathilde, stichtte een abdij die eeuwenlang een centrum van politieke en religieuze invloed bleef.

Geluk bij een ongeluk: bescherming door de DDR

Hoewel Duitsland na de Tweede Wereldoorlog grotendeels in puin lag, bleef Quedlinburg vrijwel ongeschonden. Na de oorlog viel de stad binnen de grenzen van de DDR. En dat bleek, hoe ironisch ook, een zegen voor de oude vakwerkhuizen. Door gebrek aan financiële middelen in de DDR was er geen budget om de oude binnenstad op te knappen, maar ook sloop was te kostbaar. Daardoor bleven de vakwerkhuizen overeind staan, al was dat wel in zwaar vervallen staat. Na de Duitse hereniging in 1990 kwam er meer aandacht voor het historische belang van Quedlinburg. Er werden financiële middelen beschikbaar gesteld en men begon met de restauratie van de oude stad.

UNESCO Werelderfgoed

De stad kreeg in 1994 een plekje op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Quedlinburg werd erkend vanwege haar uitzonderlijk goed bewaarde middeleeuwse karakter en de indrukwekkende collectie van vakwerkhuizen, die samen een uniek historisch landschap vormen. De opname zorgde voor een extra impuls voor het restaureren van de meer dan 1.300 vakwerkhuizen in Quedlinburg Altstadt. Vanaf dat moment werden er grootschalige renovaties uitgevoerd, altijd met respect voor de oorspronkelijke architectuur, zodat de middeleeuwse uitstraling van de stad behouden bleef. Het blijft bijzonder, dat juist het gebrek aan ingrijpende moderniseringen in de tijd van de DDR ervoor heeft gezorgd dat Quedlinburg vandaag de dag een van de best bewaarde middeleeuwse stadskernen in Europa heeft.

Overnachten in Quedlinburg

Wij overnachten in Quedlinburg met het gezin in een klein appartement net buiten de Altstadt. Vanaf het appartement is het een kleine 10 minuutjes lopen naar de Marktplatz. De accommodatie is niet groot en er is geen tuin. Dat vinden wij niet erg, aangezien we overdag toch niet in het appartement aanwezig zijn. Het is netjes en schoon, wat mij betreft het belangrijkst. Parkeren kan gratis in de straat. Een aanrader wanneer je het niet erg vindt om met je gezin te verblijven in een klein appartement!

Stadswandeling door Quedlinburg Altstadt en Neustadt

Quedlinburg te voet verkennen is eigenlijk de beste manier. Je staat sneller even stil en kijkt goed naar details. Hierdoor ervaar je de unieke sfeer van deze middeleeuwse stad nog beter! Deze wandelroute in Quedlinburg biedt niet alleen een kijkje in de rijke geschiedenis van Quedlinburg, maar laat je ook genieten van het dagelijks leven in deze charmante stad. Hieronder beschrijf ik een aantal straatjes, verborgen steegjes, vakwerkhuizen en mooie plekken die indruk op me hebben gemaakt tijdens mijn stadswandeling door Quedlinburg. Wanneer je een dagje in Quedlinburg bent, zou je kunnen parkeren op de aangegeven parkeerplaats.

Finkenherd

Vanaf de parkeerplaats aan de Carl-Ritter-Strasse loop ik via Lange G. richting de Schlossberg. Al snel kom ik uit op het pleintje Finkenherd, waar ook de Tourist Information te vinden is. Finkenherd is een van de meest historische plekken in Quedlinburg en heeft een bijzondere betekenis in de geschiedenis van Duitsland. Dit kleine plein is de plek waar Hendrik de Vogelaar in 919 tot koning werd gekozen. Volgens de legende zou hij op deze plek bezig zijn geweest met het vangen van vogels toen hij het nieuws van zijn verkiezing ontving, wat hem de bijnaam “de Vogelaar” opleverde.

Finkenherd is echt een prachtig plekje in Quedlinburg. vooral dankzij het vrijstaande gebouw waar de Tourist Information in is gevestigd. Je kunt om het gebouw heen lopen en vanuit meerdere hoeken heb je er mooi zicht op. Vergeet niet even naar binnen te lopen bij de Tourist Information. Zodra je binnen bent, loop je rechtdoor en neem je de trap naar de eerste verdieping. Hier vind je een interessante tentoonstelling die je alles vertelt over de geschiedenis en wederopbouw van Quedlinburg.

Schlossberg

Als ik verder door loop ben ik al snel bij de Schlossberg. De Schlossberg is misschien wel de meest iconische plek in Quedlinburg. Op deze historische heuvel vind je het kasteel met daarin een museum, de abdij en de Stiftskirche. De Schlossberg was ooit het machtscentrum van de stad, met het kasteel dat diende als residentie van de adellijke voogd en de abdij waar koningin Mathilde in de 10e eeuw een klooster stichtte.

Ik loop linksom de heuvel heen. De straatjes aan de voet van de heuvel zijn allemaal even fotogeniek! Als ik de heuvel voor ongeveer driekwart rondgelopen ben vind ik een trap omhoog, de heuvel op. Ik kom uit in de tuin van het kasteel. Vanaf deze plek heb je een mooi uitzicht over Quedlinburg. Vanaf hier kun je naar de abdij en naar het kasteel lopen. Helaas is tijdens mijn wandeling door Quedlinburg alles dicht wegens restauratiewerkzaamheden, maar dat maakt de plek niet minder indrukwekkend. De Stiftskirche is gebouwd in romaanse stijl en herbergt het graf van keizer Hendrik I en zijn vrouw Mathilde.

Straatjes rondom Schlossberg

ia dezelfde trap verlaat ik de heuvel en kom ik weer terecht in een van die pittoreske straatjes rondom de Schlossberg. Scheve pandjes, geschilderd in vrolijke kleuren, klimplanten die de gevels overwoekeren en met keitjes bestraatte straatjes; dat is zoals ik de sfeer een beetje kan omschrijven.

Hohe Strasse

Via de Hohe Strasse loop ik richting de Marktplatz, maar pas later op deze route ga ik deze bekijken. In de Hohe Strasse wemelt het ook weer van de vakwerkhuizen. Er zijn mooie doorkijkjes en hoekjes te vinden, zeker ook af en toe omdraaien dus.

Steinbrücke

Een mooi verborgen plekje waar je makkelijk aan voorbij loopt, vind je bij Steinbrücke, waar het beekje Mühlgraben onder de bebouwing door stroomt. Het is zo’n hoekje waar je naar kijkt en meteen een voorstelling kunt maken van hoe het hier ooit allemaal heeft uitgezien.

Hölle

Voor mijn gevoel komen we nu in het meest fotogenieke gedeelte van Quedlinburg. Hier zijn de straatjes kronkelend, vind je poortjes naar verborgen hofjes en verbinden kleine steegjes bredere straten met elkaar. Té leuk om hier rond te dwalen! Hölle is een van die straatjes die je meerdere keren op en neer wilt lopen. Toch sla ik hier rechtsaf richting de Neustadt. Later op deze wandelroute kom ik terug in dit deel van Quedlinburg Altstadt.

Kaiserstrasse

Ik kom terecht in de Kaiserstrasse, op weg naar een overgebleven deel van de oude stadsmuur. De Kaiserstrasse is een rechte, vrij brede straat waar op bepaalde plekken zelfs boven tussen de staat en stoep in staan. Je merkt meteen dat dit de Neustadt van Quedlinburg is; alles is meer recht toe recht aan. De vakwerkhuizen zijn hier echter net zo gaaf als in de Altstadt, alhoewel het minder kleurrijk is.

Hinter der Mauer

Aan het einde van de Kaiserstrasse buigt de straat naar links en kom je op Hinter der Mauer. Hier vind je nog delen van de oude stadsmuur en de Kuhhirtenturm, een verdedigingstoren uit de 12e eeuw. Ik vind dit een iets minder leuk deel van de wandelroute, snel weer richting de Altstadt!

Nikolaikirche

Op weg naar de Altstadt van Quedlinburg kom ik langs de Nikolaikirche, een romaanse kerk uit de 12e eeuw die opvalt door de twee torens. Het is alsof deze kerk in een hofje geplaatst is, maar hoogstwaarschijnlijk zijn de vakwerkhuizen later om de kerk heen gebouwd. Ik loop een rondje om de kerk, het is hier verrassend rustig en er hangt een fijne sfeer. Vanuit Neustädter Kirchhof, zoals het hof heet, loop ik door Pölkenstrasse naar de Neustädter Markt.

Mathildenbrunnen

Op de Neustädter Markt staat de mooie Mathildenbrunnen, een fontein vernoemd naar koningin Mathilde. Ik ga even op een van de bankjes zitten die rondom de fontein staan, genietend van het zonnetje en van het kletterende water.

Jüdengasse

Via verschillende straten kom ik weer in de Altstadt van Quedlinburg. Ik loop door de Jüdengasse, alweer zo’n enorm fotogenieke straat. In het stukje oude centrum waar ik het hierboven al over had, zijn zoveel smalle straatjes en verborgen steegjes te vinden. De straat bolt in het midden iets op, waardoor het ongemakkelijk loopt. Aan beide zijden van de bobbel liggen plattere stenen in het verlengde, wat het lopen een stuk makkelijker maakt. Het einde van de straat trakteert me op een van de mooiste doorkijkjes die ik in Quedlinburg tegenkom!

Stieg

Het straatje direct naast Jüdengasse is Stieg. Je zou dit straatje een stukje in kunnen lopen voor het proeven van de sfeer, maar je kunt ook helemaal naar het einde lopen. Sla daar rechtsaf, dan kom je al snel een poort tegen aan de rechterkant. Loop hier onder door en je komt terecht in weer zo’n mega fotogeniek steegje: Schuhhof.

Schuhhof

De kleuren komen je werkelijk tegemoet in Schuhhof. Geen zachte, pastelkleurige tinten hier die je op andere plekken in Quedlinburg veel ziet maar harde kleuren. Groen, rood, blauw; het is een vrolijke toestand hier. Aan beide uiteinden van Shuhhof zijn overdekte doorgangen te vinden. De ene poort omschrijf ik hierboven al. De andere poort is lang, smal, laag en donker. Loop je hier onder door dan kom je uit aan de zijkant van de kerk, bijna op de Marktplatz.

Rathaus

De kant van de Marktplatz op loop je langs het beroemde Rathaus van Quedlinburg, een indrukwekkend voorbeeld van middeleeuwse architectuur en een belangrijk symbool van de stad. Het Rathaus een rijke geschiedenis die teruggaat tot de 14e eeuw. Het gebouw is een mix van verschillende architecturale stijlen, waaronder elementen van de gotiek en van de renaissance. De gevel heeft sierlijke details maar heel veel zie je hier niet van; het overgrote deel van de voorzijde van het pand is begroeid met klimplanten.

Marktplatz

De Marktplatz is het bruisende hart van Quedlinburg. Hier vind je het grootste deel van de restaurants en cafés en hier zoeken mensen elkaars gezelschap op. Toch verbaast het me hoe rustig het is, midden in de zomer. Quedlinburg stond lange tijd op mijn wensenlijstje om te bezoeken, tussen andere dorpen en steden met vakwerkhuizen, zoals Colmar, Goslar, Rothenburg ob der Tauber, Kaysersberg, Eguisheim, Riquewihr en Dinkelsbühl. Inmiddels heb ik deze steden bezocht en kan ik je zeggen: geregeld was er sprake van over hoofden lopen, zó druk. In Quedlinburg is dat helemaal niet het geval, het voelt alsof de stad nog vrij onontdekt is.

Goetzsches Mausoleum

Na een rondje over de Marktplatz loop ik langs de linkerkant van het Rathaus en vervolgens langs de Marktkirche St. Benedicti. Hier loop je langs het Goetzsche Mausoleum dat in 1726 werd gebouwd voor de overleden koopman Christoph Gebhardt. Oorspronkelijk stond het mausoleum aan de noordwestelijke rand van het kerkhof van de Marktkirche. Nadat de muur rondom het kerkhof aan het begin van de 19e eeuw werd afgebroken en de graven werden geruimd bleef dit mausoleum als enige graf over. Het is een bijzonder beeld, een mausoleum aan het einde van een rij met woonhuizen!

Schreckensturm

Dan loop ik nog even in noordelijke richting om een kijkje te nemen bij de Schreckensturm. De Schreckensturm is een opmerkelijke toren in Quedlinburg en maakte deel uit van de voormalige stadsmuur. De toren werd in de middeleeuwen gebouwd en staat ook wel bekend als de Toren van de Schrik.

Deze wandeling door Quedlinburg leid je nu terug naar het startpunt. De route is 6 kilometer lang maar kan gemakkelijk worden ingekort of worden uitgebreid. Sla eenvoudig wat straatjes over of pak er juist wat extra mee. Buiten bovenstaande mooie plekjes zijn er nog veel meer interessante bezienswaardigheden!

Combineer Quedlinburg met andere mooie plekken in het Harz gebergte

Een bezoek aan Quedlinburg is goed te combineren met andere mooie steden, dorpen en plekken in het Harz gebergte. Denk aan de stad Goslar, met zijn prachtige Altstadt en beroemde mijnen. Hou je van de natuur, dan is het in de Harz goed toeven. Maak mooie wandelingen, bijvoorbeeld bij de indrukwekkende Teufelsmauer. Ben je met je gezin in het Harz gebergte? Dan is rodelen leuk! Hiervoor kun je onder meer terecht bij Sommerrodelbahn Bocksberg en bij Harzbob Thale.

Hoe kom je in Quedlinburg?

Met de auto rij je in 6 uurtjes van Utrecht naar Quedlinburg (500 kilometer). Ideaal, want met eigen auto kun je meteen de Harz ontdekken. Vind je de autorit te lang? Dan is vliegen naar Leipzig een goed alternatief. Huur op het vliegveld van Leipzig een auto en rij in 1,5 uur naar Quedlinburg. Liever met de trein? Dat kan ook! Reken wel op een treinrit van minimaal 7,5 uur waarbij je meerdere keren zult moeten overstappen.