Al meerdere keren heb ik IJsland mogen bezoeken en tijdens ieder verblijf is het fotograferen van IJslandse paarden een van mijn favoriete bezigheden. Voor mij horen de oersterke IJslanders echt bij de IJslandse cultuur, dus mogen ze niet ontbreken in mijn beelden. Inmiddels heb ik al heel wat foto’s van deze bijzondere dieren verzameld; tijd om er een aantal te delen en je meer te vertellen over dit unieke ras.
Waarom ik zo graag IJslandse paarden fotografeer
De vriendelijke hoofden, expressieve ogen en de dikke manen die wild in het rond wapperen door de gure wind: het zijn maar een paar van de dingen die het voor mij zo aantrekkelijk maken om deze dieren te fotograferen. Of ze nu vredig grazen in open land met besneeuwde bergen op de achtergrond, of dat ik van dichtbij op zoek ga naar hun mooie ogen achter de wilderige manen, IJslanders fotograferen staat altijd bovenaan mijn lijstje. Ik stop dan ook op veel plekken waar ik ze langs de kant in het weiland zie staan. Té leuk!
Hoe is dit IJslands ras ontstaan?
De voorouders van de IJslander kwamen rond de 9e en 10e eeuw naar IJsland met de Vikingen, die hun beste en sterkste paarden meenamen tijdens de kolonisatie van het eiland. Deze paarden waren waarschijnlijk afstammelingen van Noord-Europese en Centraal-Aziatische rassen. Door de geïsoleerde ligging van IJsland en een wet uit de 10e eeuw die de import van buitenlandse paarden verbood, ontwikkelde het ras zich zonder inmenging van andere rassen. Dit zorgde ervoor dat het IJslands paard zijn unieke eigenschappen (kracht, uithoudingsvermogen en speciale gangen) tot op de dag van vandaag heeft behouden.
Kenmerken van het IJslands paard
Het IJslands paard is een compact en sterk gebouwd ras met een dichte vacht die het beschermt tegen het ruige IJslandse klimaat. Met een schofthoogte van gemiddeld 1,30 tot 1,45 meter valt het qua formaat onder de pony’s, maar vanwege zijn kracht en stevige bouw wordt het altijd als paard beschouwd. Dankzij zijn sterke botstructuur, goed ontwikkelde spieren en natuurlijke draagkracht kan een IJslander moeiteloos volwassen ruiters dragen, zelfs over lange afstanden en op moeilijk terrein. Het IJslands paard staat bekend om zijn evenwichtige en vriendelijke karakter, grote intelligentie en opmerkelijke uithoudingsvermogen. Uniek aan het IJslandse ras is dat het naast de gebruikelijke stap, draf en galop twee extra gangen heeft: de tölt, een soepele en comfortabele gang zonder zweefmoment, en de telgang, een snelle, laterale gang.
Variatie in kleuren en patronen
Als het over de kleur van de vacht gaat dan vind je in het IJslandse ras meer dan 40 erkende kleurschakeringen en talloze variaties. Een enorme variëteit dus! Van effen zwart, wit en bruin tot bijzondere tinten zoals valk, isabel, vos met blonde manen en zelfs schimmels die in de loop der jaren van kleur veranderen. Ook zeldzame patronen zoals bont en zilverappel komen voor. Deze diversiteit is te danken aan de genetische zuiverheid van het ras, dat zich zonder inmenging van andere paardenrassen heeft ontwikkeld. Hierdoor zijn erfelijke kleuren en unieke combinaties bewaard gebleven.
Het hele jaar door lekker buiten
IJslandse paarden leven het grootste deel van het jaar buiten, zelfs in de winter. Ze zijn perfect aangepast aan het ruige klimaat van IJsland en ontwikkelen een dikke wintervacht die hen beschermt tegen kou, wind en sneeuw. In de zomer grazen ze vrij in uitgestrekte weilanden en hooglanden. In de winter worden ze vaak naar lagere, beschutte gebieden gebracht. Hoewel sommige paarden in stallen worden gehouden, vooral sport- en rijpaarden, blijven de meeste IJslandse paarden in kuddes buiten, waar ze hun natuurlijke sociale gedrag kunnen behouden en hun weerstand tegen de elementen versterken.
Hoe IJslandse paarden leven in een kudde
IJslandse paarden vertonen in een kudde een sterk sociaal gedrag, gekenmerkt door een duidelijke hiërarchie waarin meestal een ervaren merrie de leiding heeft. Zij bepaalt de bewegingen van de kudde, zoals waar ze grazen of drinken, terwijl hengsten een rol spelen in het beschermen van de groep. Binnen de kudde bestaan sterke sociale banden, die vaak worden versterkt door het verzorgen van elkaar, wat bijdraagt aan de onderlinge verbondenheid. Communicatie gebeurt voornamelijk via lichaamstaal, zoals het platleggen van de oren, hoofdbewegingen en staartzwaaien, waarmee paarden subtiele signalen naar elkaar sturen. Jonge paarden leren sociale vaardigheden en ontwikkelen hun fysieke capaciteiten door veel te spelen.
De kudde zorgt gezamenlijk voor veiligheid; bij dreigend gevaar zullen de paarden zich samenpakken en vluchten, terwijl hengsten de groep beschermen tegen bedreigingen. Ze bewegen zich vaak samen in een gecoördineerd tempo, waarbij ze elkaar in de gaten houden om hun gezamenlijke veiligheid te waarborgen, wat ook geldt voor hun graasgedrag, waarbij ze gezamenlijk hun voedsel zoeken en zich nooit te ver van elkaar verwijderen. Dit sociale en gecoördineerde gedrag maakt IJslandse paarden bijzonder, omdat ze in grote, semi-wilde groepen worden gehouden die hen in staat stellen hun natuurlijke instincten te behouden.
IJsland uit? Nooit meer het land in
Zodra een IJslands paard IJsland verlaat, mag het nooit meer terugkeren. Dit strikte importverbod, dat al sinds de 10e eeuw geldt, is ingesteld om de gezondheid en zuiverheid van het ras te beschermen. Doordat er geen andere paarden in IJsland mogen worden geïmporteerd, blijft het ras vrij van buitenlandse invloeden. Ook wordt de IJslander op deze manier beschermd tegen besmettelijke ziekten, waartegen ze geen natuurlijke weerstand hebben. Dit betekent dat IJslandse ruiters en fokkers die met hun paarden deelnemen aan internationale wedstrijden of ze exporteren, zich ervan bewust zijn dat deze dieren nooit meer voet op IJslandse bodem zullen zetten.
Waar kun je rijden op een IJslander in IJsland?
In IJsland kun je op veel plekken een rit maken op een IJslands paard, van korte tochten tot meerdaagse trektochten door uitgestrekte landschappen. Populaire regio’s zijn onder andere het zuiden, waar je langs zwarte zandstranden en door lavavelden rijdt. Ook Noord-IJsland is geliefd voor paardrijtochten; hier bepalen uitgestrekte valleien en warmwaterbronnen de route. In de omgeving van Reykjavik zijn er diverse maneges die ritten aanbieden, ideaal voor wie een korte ervaring op de rug van een IJslands paard aan zijn reis wil toevoegen. Een van de meest bijzondere ervaringen is een tocht over oude paardenroutes door de IJslandse hooglanden, waarbij ruiters soms met een vrijlopende kudde reservepaarden reizen, net zoals de IJslanders dat al eeuwen doen.
Overnachten tussen de IJslandse paarden
Er zijn meerdere plekken in IJsland waar je “tussen de IJslandse” paarden kunt overnachten. Met andere woorden, je overnacht op een plek waar door de eigenaren IJslanders worden gehouden. Een aantal goed aangeschreven plekken zijn onder meer Hótel Fljótshlíd in Hlíðarendi, Farmhotel Efstidalur in Laugarvatn, Saltvík Farm Guesthouse in Húsavík en Hestaland Guesthouse Horse Farm in Staðarhús.
