Hrad Velhartice, een van de meest belangrijke kastelen in het Šumava-gebergte
Verblijf je in de Tsjechische regio Pilsen en hou je van kastelen? Dan is Hrad Velhartice een absolute aanrader. Door de vele verbouwingen en aanpassingen door de eeuwen heen is dit echt een kasteel met een mix van bouwstijlen uit diverse periodes. Met ingenieuze verdedigingssystemen, imposante kasteelmuren, verschillende woongedeeltes en sfeervolle binnenplaatsen duik je hier echt even terug de geschiedenis in.
Geschiedenis van Hrad Velhartice
Hrad Velhartice vind je in Tsjechië, boven de rivier de Ostružná, in de regio Pilsen (Plzeňský kraj). Het werd gebouwd aan het eind van de 13e eeuw door Albert van Budětice, een Boheemse edelman. Hij koos de locatie bovenop een rots vanwege de strategische ligging vlakbij het dorp Wilhartice, dat vernoemd werd naar de Beierse kolonist Wilhart.
Zuidpaleis
Het Zuidpaleis is het oudste deel van het kasteelcomplex, gebouwd aan het einde van de 13e eeuw. Omringd door stevige verdedigingsmuren was het een goed toevluchtsoord tijdens aanvallen. In de loop van de eeuwen is het Zuidpaleis diverse keren aangepast. Het is echter nog steeds het meest charmante deel van het kasteel.
Paradijshuis, Putna-toren en stenen brug
Bušek, de kleinzoon van Albert van Budětice, breidde het kasteel in de 14e eeuw uit met het Paradijshuis, de Putna-toren (donjon) en de imposante stenen brug die deel uitmaakte van het geavanceerde verdedigingssysteem. Door deze toevoegingen begon Velhartice steeds meer te lijken op de modieuze koninklijke kastelen van die tijd, die bekend stonden om hun verbonden paleizen en robuuste muren. De begane grond van het Paradijshuis diende als opslagplaats, terwijl de verdiepingen daarboven bewoond werden en voorzien waren van ramen in gotische stijl met zitplaatsen. Op elke verdieping zijn nog steeds de resten van open haarden zichtbaar in het metselwerk. Onder in de rots waarop het Paradijshuis is gebouwd zijn twee kelders gegraven die vanwege de constante temperatuur en vochtigheid ideaal zijn voor voedselopslag.
De stenen brug
De stenen brug van Hrad Velhartice is een uniek architectonisch hoogstandje en een belangrijk onderdeel van het verdedigingssysteem. De brug diende als strategisch middel om de bewoners in tijden van nood te beschermen. Met een lengte van 32 meter en een hoogte van 10 meter, reikt de brug hoog boven de omgeving uit. Bij aanvallen konden de bewoners vanuit het Paradijshuis over de brug in de toren komen. De twee kleine ophaalbruggen werden opgehaald waardoor ze zich konden afsluiten van gevaar. Dankzij de ovale pilaren was de brug bestand tegen kanonskogels, wat het een bijna ondoordringbaar verdedigingswerk maakte. De ingenieuze constructie maakt de stenen brug van Velhartice een zeldzaam voorbeeld van middeleeuwse verdedigingsarchitectuur.
Verdedingsmuren, bastions
Aan het einde van de 14e eeuw werd Velhartice door huwelijk verworven door de Heren van Hradec. In de tweede helft van de 15e eeuw voegden zij een tweede muur met bastions toe en bouwden een wachttoren die toegang bood tot de hoofdingang via een ophaalbrug. Onder de wachttoren vind je een bastion dat in de 18e eeuw als gevangenis werd gebruikt.
Kroonjuwelen
Na de Hussietenoorlogen zaten de Boheemse landen tijdelijk zonder regering. Menhart van Hradec, de hoogste provinciale ambtenaar, liet de Boheemse kroonjuwelen naar het kasteel Velhartice brengen om ze hier in veiligheid te bewaren. De juwelen zijn hoogstwaarschijnlijk een tijd lang in de kelders onder de kasteelkapel in het Zuidpaleis verstopt.
Brouwerij, wijnbranderij en een distilleerderij
Op de binnenplaats rondom het kasteel vestigden de Heren van Hradec een brouwerij, een wijnbranderij en een distilleerderij. In de middeleeuwen waren de winters in het Šumava-gebergte veel milder dan nu, waardoor er rond het kasteel wijnstokken en hop groeiden. Het is moeilijk voor te stellen, maar deze omgeving was ooit de thuisbasis van veel wijnproductie.
Huerta vleugel
Tijdens de 30-jarige oorlog kwam kasteel Velhartice in handen van de Spaanse edelman Martin de Hoeff Huerta. Hij breidde het Zuidpaleis uit met een vleugel in renaissancestijl, waarmee dit deel van het kasteel de uitstraling kreeg die het vandaag de dag heeft. In deze vleugel kun je een kijkje nemen bij een 9 meter diepe put, die in de 13e eeuw werd gegraven op de toenmalige binnenplaats. Omdat het Zuidpaleis op een rots staat, was het graven van een waterput onmogelijk. Daarom werd er opvangbak gegraven, waarin regenwater via houten goten werd verzameld en opgeslagen.
Wederopbouw van Hrad Velhartice
Na Huerta’s dood deden geruchten de ronde over een grote schat die ergens binnen de kasteelmuren verborgen lag. Dit leidde in de 19de eeuw tot vergeefse pogingen om de kostbaarheden te vinden onder de fundamenten van het Zuidpaleis, dat vervolgens gedeeltelijk instortte.
Halverwege de 19e eeuw, tijdens de Tsjechische nationale heropleving, werd een park rondom het kasteel aangelegd. Het kasteel zelf verkeerde in zwaar vervallen staat. Aan het begin van de Tweede Wereldoorlog startte men met de reconstructie van de Huerta-vleugel, waarbij de interieurs een geheel andere uitstraling kregen. Na de oorlog werd het kasteel in beslag genomen door de Tsjechoslowaakse staat en na overname van de macht door het communistische regime in 1948 werd het voor verschillende doeleinden gebruikt. Zo heeft het dienst gedaan als herberg en later als recreatiecentrum. In 1976 werd het kasteel in desolate toestand overgenomen door de Overheidsdienst voor monumentenzorg en werd het grootste deel gerestaureerd.
Velhartice combineren met andere mooie plekken in de regio
Een bezoek aan Hrad Velhartice is goed te combineren met andere mooie plekken in de Tsjechische regio Pilsen. Denk aan de steden Pilsen, Sušice en Klatovy. Daarnaast is een grote trekpleister in dit gebied het mooie Šumava National Park, waar je eindeloos kunt genieten van bossen, bergen en rivieren. Ben je ook in andere kastelen geïnteresseerd dan zou ik zeker Hrad Rabí bezoeken, een van de grootste en meest indrukwekkende kasteelruïnes van Tsjechië.
