Ortigia, stadswandeling door het historische centrum van Siracusa
Wanneer je het oosten van Sicilië bezoekt zul je ongetwijfeld een bezoek brengen aan het historische centrum van Siracusa: Ortigia. Dit eilandje voor de kust van Oost-Sicilië behoort, samen met onder meer de Etna, Villa Romana del Casale, Noto, Marzamemi, de Alcantara kloof en het Griekse theater in Taormina tot de belangrijkste bezienswaardigheden van Oost-Sicilië. Het is een prachtig stukje Sicilië waar je niet alleen verrast wordt door immens grote bouwwerken, maar ook door waanzinnig mooi licht. En dat maakt deze plek extra interessant voor liefhebbers van fotografie! In dit artikel neem ik je mee op een wandeling door de smalle straatjes van Ortigia langs indrukwekkende bezienswaardigheden.
Geschiedenis van Ortigia (Siracusa)
Ortigia is een eilandje aan de oostkust van Sicilië. In de 8e eeuw voor Christus verdreven Griekse boeren uit Korinthië hier de plaatselijke bevolking, bouwden een brug naar het vasteland en stichtten de stad Syrakoúsai. In de eeuwen erna groeide de stad uit tot een wereldstad en rivaliseerde met Athene en Carthago. Aan het begin van de 3e eeuw na Christus viel de stad in Romeinse handen. Onder de Romeinen ging de stad door onder de naam Syrācūsae en werd het de hoofdstad van Sicilia, de eerste Romeinse provincie.
In de eeuwen erna werd de stad meerdere keren veroverd, onder meer door de Arabieren en door de Normandiërs. Aan het einde van de 17e eeuw werd de stad getroffen door een zeer zware aardbeving waarna het historische centrum van Siracusa opnieuw werd opgebouwd in Siciliaanse barokstijl.
Stadswandeling door het historische centrum van Siracusa
Vanaf de jaren ‘90 is er veel gerestaureerd in het historische centrum van Siracusa en in 2005 kreeg het een plekje op de UNESCO Werelderfgoedlijst. Vandaag de dag is Ortigia nog steeds het meest interessante deel van Siracusa. Kronkelende straatjes, barokke balkonnetjes met smeedijzeren hekjes, gezellige eettentjes waar je Siciliaanse specialiteiten kunt proeven… het is een plek waar je kunt verdwalen en waar dat helemaal niet erg is! Wil je toch iets gerichter te werk gaan, bijvoorbeeld omdat je niet uren lang de tijd hebt? Volg dan deze wandelroute door Ortigia, die je langs bezienswaardigheden brengt en door smalle, fotogenieke straatjes leidt.
Parkeren in Ortigia
Parkeren in Siciliaanse steden kan een dingetje zijn, zo ook in Siracusa en zeker op een klein eiland als Ortigia. Echter is er een grote, overdekte parkeerplaats aan de noordkant van Ortigia: Parcheggio Talete. Hier kun je de auto fijn in de schaduw parkeren en met pinpas betalen.
Forte San Giovannello
Vanaf de parkeerplaats wandelen we in zuidelijke richting, over de vestingmuren van Forte San Giovannello, een Spaans vestingwerk uit de 17e eeuw. Vanaf deze plek heb je goed zicht op de noordoostzijde van Ortigia en het maakt je nieuwsgierig naar wat er midden op het eiland te zien is.
Als we de straat Via Vincenzo Mirabella tegenkomen slaan we rechtsaf. Meteen valt het prachtige licht op. Die kleuren, ze zijn zó mooi! Bij Via Tommaso Gargallo gaan we naar links, waar we tegen het eerste leuke pleintje met terras aan lopen. Heb je al zin in iets lekkers en is er plek? Ga dan lekker zitten; het is hier een stuk rustiger dan op de terrassen die we straks tegen komen op de route.
Na het terras slaan we linksaf Via Dei Mergulensi in. Hier kom je terecht op een prachtig klein pleintje waar een opgraving uit 2005 te zien is. Men denkt dat het hier gaat om een deel van een metaalgieterij uit de 5e eeuw voor Christus. Voorbij de opgraving lopen we rechts de steeg Via Dei Montalto door waarna we uitkomen op het bekende Piazza Archimede.
Fontana di Diana (Fontana di Artemide)
Het plein Piazza Archimede is de plek waar de beroemde Fontana di Diana te vinden is, ook wel bekend als Fontana di Artemide. De indrukwekkende fontein werd in 1907 gemaakt door beeldhouwer Giulio Moschetti. In het midden staat Diana (Artemis), dochter van Zeus en Leto en godin van de jacht. Aan haar voeten ligt Arethusa en om haar heen staan een aantal sculpturen van Tritons (zeegoden). Je kunt rondjes blijven lopen om de fontein heen; het is zó gedetailleerd dat je bij elk rondje weer iets nieuws ziet.
Via Roma
Deze wandelroute door Ortigia gaat verder over Via Roma, een bredere straat met winkels en leuke eettentjes. De barokarchitectuur komt je hier van alle kanten tegemoet en het mooie licht maakt het plaatje af. Hoe fotogeniek de smalle straatjes ook zijn, dit is ook echt gaaf!! Bij Via Giuseppe Logoteta slaan we linksaf en we lopen rechtdoor tot aan de kerk Chiesa di Francesco di Paola. Neem even een kijkje in deze kerk, waar prachtige muurschilderingen te zien zijn. Verlaat je de kerk dan loop je tegen Museo dei Pupi aan, waar je alles te weten komt over poppen die al sinds de oudheid in Siracusa gemaakt worden.
Spiaggia di Cala Rossa
Na de kerk kun je door Via Mario Minniti doorsteken naar de oostelijke kant van het eiland. Wil je de sfeer van meer smalle straatjes opsnuiven, loop dan nog even door om een van de straatjes verderop te pakken. Kom je weer bij zee, dan ben je snel bij Spiaggia Diana nel Forte. Op deze plek zijn soort plateaus in zee gemaakt waar je kunt zonnebaden. Aan de plateaus zijn trapjes bevestigd zodat je veilig het water in kunt om te zwemmen.
We lopen door in zuidelijke richting langs het water en zien al snel een andere populaire plek om te zonnebaden: Spiaggia di Cala Rossa. Dit kleine strand trekt veel strandliefhebbers. Ideaal ook om met kinderen naartoe te gaan. De rotsblokken in het water zorgen voor een barrière waardoor het water dichtbij het strandje lekker rustig en overzichtelijk is.
Castello Maniace
Volg de route verder naar het zuiden van Ortigia, tot aan Castello Maniace. Dit kasteel werd in de 13e eeuw gebouwd op de fundering van het fort uit de 11e eeuw. Eeuwenlang deed het dienst als onderdeel van de vestingwerken van Siracusa, om de haven te beschermen. Toen dit niet meer nodig was werd het kasteel gebruikt als gevangenis en later ook als barak van het Italiaanse leger. Helaas had ik geen tijd om Castello Maniace te bezoeken; reden om een keer terug te gaan.
Via Capodieci
Na een bezoek aan het meest zuidelijke deel van Ortigia gaat de wandeling verder richting het centrum van het eiland. De route gaat op een eenvoudige manier rechtdoor, maar je kunt natuurlijk zoveel straatjes heen en weer pakken als je wilt. Ik zou zeker wel proberen om uit te komen in Via Capodieci; wat een leuk en kleurrijk straatje is dit. Hier gebeurt echt van alles! Gezellige terrasjes, bomvolle plantenbakken op de barokke balkons en als je geluk hebt hangt er veel gekleurd wasgoed. Trattoria La Foglia heeft een superleuk terras en er staan lekkere gerechten op de kaart. Niet overslaan dit straatje!
De zijstraatjes van Via Capodieci zijn weer verrassend rustig. Zo leuk om te zien dat alles hier zo dicht bij elkaar te vinden is: reuring en rust. Hier en daar staat een scooter te wachten op z’n volgende rit en ook kom ik de heel oude Fiat 500 een paar keer tegen. Té fotogeniek allemaal.
Fonte Aretusa
Een bekende plek waar ik op deze stadswandeling over het eiland Ortigia straal voorbij loop is Fonte Aretusa. Deze natuurlijke bron ligt aan het westelijke uiteinde van de hierboven genoemde straat Via Capodieci. Best bijzonder dat ik het mis, het een behoorlijke waterpartij. In de bron groeit Papyrus, een Afrikaanse rietsoort die in Europa alleen in de bron van Siracusa groeit én in het moerasgebied op het vasteland. Het platform Belvedere dI Largo Aretusa naast de bron is een overblijfsel van het oude bastion, dat in de tweede helft van de 19e eeuw werd afgebroken. Vanaf hier heb je mooi zicht op de baai van Siracusa.
Marina di Ortigia
Loop je vanaf de bron in noordelijke richting met het water nog steeds in zicht dan komt de haven in beeld. Op deze plek liggen vooral de grotere jachten. Een mooi gezicht met de stad Siracusa op de achtergrond. We slaan voor de parkeerplaats rechtsaf en houden meteen rechts aan. We lopen om de bebouwing heen (en weer in zuidelijke richting) de straat Via delle Carceri Vecchie helemaal uit.
Piazza Duomo
We komen uit op de meest indrukwekkende plek van Ortigia: Piazza Duomo. Dit langgerekte plein is het thuis van meerdere stadspaleizen en natuurlijk van de Duomo di Siracusa, de kathedraal van Siracusa. Andere mooie gebouwen op het plein zijn onder meer Palazzo Municipale (gemeentehuis), Palazzo Arcivescovile (aartsbisschoppelijk paleis en bibliotheek) en uiteraard Chiesa Santa Lucia alla Badia.
Duomo di Siracusa
De kathedraal van Siracusa, ook bekend als Santa Maria del Piliero of Santa Maria delle Colonne, werd gebouwd op de restanten van de (Griekse) Athenatempel uit de 5e eeuw voor Christus. Bepaalde delen van de originele tempel zijn nog steeds zichtbaar, zoals de zuilen aan de lange zijde van de kathedraal.
Chiesa Santa Lucia alla Badia
Ben je een bewonderaar van kunstschilders dan is een bezoekje aan deze kerk zeker een aanrader. In de kerk is een beroemd werk van de Italiaanse kunstschilder Caravaggio te zien: De begrafenis van de heilige Lucia.
Piazza Duomo is een plek waar je het zo maar een tijdje uit kunt houden. Het duurt wel even voor je alles in je opgenomen hebt, er is zó veel te zien. Bovendien zijn er ook aardig wat terrassen. En wat is er nou leuker dan een lekker drankje drinken met prachtig uitzicht?
Via Saverio Landolina
Loop je in noordelijke richting van Piazza Duomo af dan kom je in de leuke straat Via Saverio Landolina. Als het ergens gezellig is, dan is het hier wel! Vanaf deze plek heb je nét geen zicht op het plein, maar dat mag de pret niet drukken. Je begeeft je ook op deze plek tussen prachtige barokarchitectuur, genoeg dus om naar te kijken.
Arancini en Cannoli proeven
Door de straat Via Saverio Landolina lopen we verder in noordelijke richting en bij Via Della Amalfitania slaan we rechtsaf. Dit is zo’n typisch straatje waar je allemaal Siciliaanse specialiteiten kunt eten. Denk onder meer aan Arancini (met rijst gevulde, gefrituurde ballen) en Cannoli (hoorntje gevuld met ricotta creme). Heerlijk allemaal! Langs beide kanten van het smalle straatje staan kleine tafeltjes waar je plaats kan nemen om te genieten van een drankje en zo’n Siciliaanse specialiteit.
Via Domenico Scinà en Via Gemmellaro
De route komt weer uit op Piazza Archimede, bij de bekende fontein. We houden links aan en slaan het volgende straatje in: Via Domenico Scinà. Ook dit is weer zo’n steegje met gezellige restaurants. Voor een kijkje in een steegje waar geen restaurants zijn maar waar wel gewoond en geleefd wordt steek je de volgende straat over, hier gaat Via Domenico Scinà over in Via Gemmellaro. Het straatbeeld wordt hier bepaald door wasgoed, plantenbakken, geparkeerde scooters en spelende kinderen. Ineens heb je het gevoel buiten de toeristische paden te lopen.
Via Dione
Loop terug door dezelfde steegjes of pak wat andere straatjes terug naar Piazza Archimede. Hier slaan we aan de overkant Via Dione in. In deze rustige, lange straat stikt het van de barokke balkons met daarop smeedijzeren hekjes. Hier kun je weer niet stoppen met fotograferen! Hier en daar zijn kleine terrasjes maar ook hier voel je het: je bent hier behoorlijk uit de toeristenloop. Loop zeker hier een daar een zijstraatje of steegje in. Heb je tijd? Verdwaal dan lekker even. Zo kom je op de mooiste plekjes terecht.
Tempio di Apollo
Via Dione is een behoorlijk lange straat. Op een gegeven moment kun je linksaf slaan en zie je meteen de resten van Tempio di Apollo: de Griekse tempel van Apollo. Deze tempel werd gebouwd in de 6e eeuw voor Christus door de Grieken. Het bouwwerk heeft eeuwenlang dienst gedaan, eerst als tempel maar later ook als kerk en als kazerne.
Je kunt bijna helemaal om het tempelcomplex heen lopen, waarbij je ook op de straatmarkt van Ortigia terecht komt. De markt staat bekend om de verkoop van regionale producten en Siciliaanse specialiteiten. Struin lekker over de markt, als je zin hebt helemaal tot aan het einde van de straat. Heb je het na een aantal marktkramen wel gezien? Steek dan weer door naar Via Dione. Als je deze straat helemaal uitloopt kom je weer uit bij de parkeerplaats.
Overnachten in (de buurt van) Ortigia
Overnachten in Ortigia is natuurlijk heel bijzonder, maar kan wat lastig zijn met bagage. Je auto zul je namelijk aan de rand van het eiland moeten parkeren. Geen probleem natuurlijk als je in de buurt van een van de parkeerplaatsen overnacht, maar wel als je accommodatie meer richting het centrum ligt. Bovendien kunnen de parkeerkosten behoorlijk oplopen. Zelf overnacht ik bij B&B Villa Giusy; een prachtige en rustig gelegen bed & breakfast op 11 kilometer afstand van Ortigia. Heerlijke bedden, lieve host en ontzettend uitgebreid ontbijt met onder meer zelfgemaakte taarten. Ik had er wel een paar nachten willen blijven!
