Spotten van wisenten in de Kennemerduinen

Schotse hooglanders, konikpaarden, vossen en damherten; grote kans dat je tijdens een bezoek aan Nationaal Park Zuid-Kennemerland een van deze dieren tegen het lijf loopt. Dieren die je minder snel tegen zult komen, maar die er wel leven, zijn wisenten. Wisenten in de Kennemerduinen leven in een apart, afgezet gedeelte: Kraansvlak. Maar waar is dat precies en hoe kom je er? En wat zijn de beste plekken om wisenten te spotten?

Wisent, oftewel Europese bizon

De wisent, oftewel Europese bizon, is het grootste en zwaarste landzoogdier van Europa. De Amerikaanse bizon is nog groter. Naast de grootte zijn er nog een aantal verschillen tussen de twee soorten bizons. De bult op de rug (boven de schouder) is bij de Amerikaanse bizon veel hoger. Daarnaast heeft de Amerikaanse bizon ook meer en langer haar, het is immers veel kouder op de prairie dan in de Europese bossen. Zeker in de winter.

De Europese bizon en de Amerikaanse bizon zijn de twee laatst overgebleven soorten van de bizon familie. De Europese bizon leefde eeuwen geleden in grote delen van Europa. Ook in Nederland, België en Duitsland, blijkt uit fossiele vondsten. Eeuwenlang is de Europese bizon met uitsterven bedreigd geweest. In de 15e eeuw al leidde dit tot jachtrestricties en aan het begin van de 20e eeuw startte men in Polen met fokprogramma’s. Alle nu levende wisenten stammen af van (maar!) zeven individuen. Alhoewel nog steeds kwetsbaar, de wisent wordt vandaag de dag niet meer met uitsterven bedreigd.

Waar je wisenten in de Kennemerduinen kunt spotten

Wisenten in de Kennemerduinen leven in Kraansvlak, een gebied tussen Bloemendaal en Zandvoort in. Beheerder PWN probeert menselijke invloeden in Kraansvlak zo veel mogelijk te beperken waardoor de natuur zijn eigen gang kan gaan. In 2007 startte men het wisentproject. Er werd 300 hectare van Kraansvlak omheind en werden er drie wisenten uit Oost-Polen uitgezet, twee koeien en een stier. Met het project wilde men voorkomen dat het duingebied dicht zou groeien, waardoor typische flora en fauna bedreigd zou worden.

Hoeveel wisenten leven er in Kraansvlak?

De grootte van de kudde wisenten in Kraansvlak wisselt. De groep heeft al eens 24 exemplaren geteld. Momenteel (winter 2020/2021) bestaat de kudde wisenten uit 13 dieren waarvan drie kalfjes, drie stieren en zeven koeien. Met regelmaat worden er stieren uitgewisseld om de genen populatie gezond te houden. Zo werd de laatste nieuwe stier in het voorjaar van 2020 aan de kudde toegevoegd. Vanaf 2009 worden er elk jaar een aantal wisent kalfjes geboren in Kraansvlak.

Wisenten spotten in Kraansvlak

Wisenten spotten in Kraansvlak kan op verschillende manieren. Je moet het geluk wel een beetje aan je zijde hebben, ik hoor van veel mensen dat ze de wisenten nog nooit hebben gezien. Zelfs van mensen die er geregeld komen. Het gebied is groot, heuvelachtig en onoverzichtelijk. Bovendien zijn er maar enkele plekken waar je mag komen.

Wisenten uitkijkpunt

Het wisenten uitkijkpunt is een plek waar je geregeld fotografen tegen zult komen; gewapend met grote telelenzen hopen ze dat er wisenten naar het Meertje van Burdet komen om water te drinken. Het wisenten uitkijkpunt bij het Meertje van Burdet kun je het hele jaar door bezoeken. In de zomer is de kans op het spotten van wisenten hier het grootst; de dieren komen dan regelmatig verkoeling zoeken aan de oevers van het meer. Vanaf het Nationaal Park Zuid-Kennemerland bezoekerscentrum (ingang Koevlak) loop je in 20 minuten door Middenduin naar het wisenten uitkijkpunt. De 1,7 kilometer wandelroute vind je gemakkelijk terug in Google Maps maar staat ook goed aangegeven.

Wisentenpad

Een andere mogelijkheid om wisenten te spotten heb je tijdens het lopen van het wisentenpad. Dit pad is ongeveer 3 kilometer lang (6 km dus heen en terug) en het ligt dwars door het leefgebied van de wisenten in Kraansvlak. Je kunt het pad vanaf 3 ingangen bereiken: ingang Noordduinen, ingang Wurmenveld en ingang Kieftenvlak. Voor alle drie ingangen geldt dat je een stukje moet lopen voor je het wisentenpad bereikt. Wanneer je de paden vanaf de ingang volgt kom je vanzelf bij de omheining van het graasgebied van de wisenten, waar je op twee plekken een trap over het hek tegenkomt. Parkeren kan op het industrieterrein bij Wurmenveld (gratis), in de woonwijk bij Kieftenvlak (gratis) of op de boulevard bij Noordduinen (betaald).

Het wisentenpad is open van september tot maart. Het pad is met gele paaltjes gemarkeerd en het slingert door het duinlandschap. De ondergrond van de route bestaat uit mul zand en het pad gaat heuvel op, heuvel af. Aan het startpunt van het wisentenpad staan borden met informatie over de wisenten en met regels. Zo mag je niet van de paden af, is hardlopen verboden en zijn er richtlijnen die je moet volgen mocht je oog in oog komen te staan met een wisent. Honden mogen ook niet mee op het wisentenpad (ook niet aangelijnd).

Duinpieperpad (fietspad)

Het wisentenpad is heen en terug dezelfde route. Je zou het pad heen kunnen lopen en dan over het fietspad weer terug; zo heb je een soort rondwandeling. De wisenten worden geregeld langs het Duinpieperpad gesignaleerd, dicht in de buurt van de omheining. Liever op de fiets? Dan kun je het Duinpieperpad fietsen. Op de fiets ben je mobieler en sneller. Kun je ook meteen het wisenten uitkijkpunt nog meepakken in één middag.

Middenduin

Middenduin is het duingebied waar je doorheen loopt op weg naar het wisenten uitkijkpunt. Loop je rechtstreeks naar het uitkijkpunt en laat je je leiden door Google dan is het één lange rechte weg. Je kunt echter ook wat andere paden volgen in Middenduin, waarbij je dichtbij de omheining van het wisenten gebied komt. Nog een extra kansje op het spotten van wisenten dus.

Schotse hooglanders en konikpaarden in Kraansvlak

Niet alleen wisenten kun je tegenkomen in Kraansvlak. Net als in de andere delen van de Kennemerduinen leven er ook in Kraansvlak konikpaarden en Schotse hooglanders. Niet veel overigens; momenteel zijn het vier Schotse hooglanders en vier konikpaarden. Doordat deze drie grote grazers allemaal weer andere vegetatie eten blijft het duingebied mooi open en groeit het niet te dicht. Paarden grazen veel, Schotse hooglanders knabbelen graag aan struiken. Wisenten trekken de bast van de bomen, houden van jonge uitlopers en eten weer veel bladeren.

Wisenten fotograferen

Het is natuurlijk gaaf wanneer je geluk hebt en wisenten voor je lens krijgt. De kans is echter groot dat het niet meteen lukt. Probeer maar eens een kudde van 13 dieren te vinden op een oppervlakte van ruim 300 hectare… dat is een hele klus! Hopelijk lukt het met de tips in dit artikel. Wil je meer kans? Dan kun je op pad met een boswachter. Vanuit het bezoekerscentrum worden wisent wandelingen en fotografie-excursies georganiseerd in Kraansvlak. Garantie dat je de wisenten gaat zien heb je natuurlijk ook hier niet, maar boswachters zijn erg goed in spoorzoeken. Meer informatie hierover vind je op de website van Nationaal Park Zuid-Kennemerland.

Wisenten met GPS halsbandzenders

Overigens is een van de wisenten voorzien van een GPS halsbandzender. Handig voor de onderzoekers, maar zeker ook voor mensen die de dieren graag eens willen zien. Op de website van Wisentproject Kraansvlak kun je op een kaart zien waar de wisenten zich bevinden. De locatie wordt alleen weergegeven als deze in de buurt is van het wisentenpad, bij het wisenten uitkijkpunt óf ergens langs de omheining. Staat de wisent met GPS zender hier te ver vanaf dan wordt de locatie niet weergegeven op de kaart. Dit om te voorkomen dat mensen van het pad wijken en hierdoor schade aanbrengen aan de natuur.

Benieuwd naar andere wandelmogelijkheden in de buurt? Dan kun je veel tips vinden in het artikel wandelen in Noord-Holland.