13x doen en zien in Wadi Rum, Jordanië
Wadi Rum in Jordanië is dan misschien geen hele grote woestijn maar hij wordt wel beschouwd als een van de mooiste woestijnen ter wereld. Als je in Wadi Rum rond loopt is meteen duidelijk waarom. Je wordt op deze plek keer op keer verrast door verschillende kleuren, bijzondere rotsformaties met daar tussendoor glooiende duinen en adembenemende vergezichten met sprookjesachtige luchten. Niet zo gek dat Wadi Rum al vele keren het decor was van films en commercials. Je hebt hier continue het idee aanwezig te zijn op een filmset. Wil je deze woestijn in Jordanië ook eens bezoeken? Dan heb ik hieronder een aantal Wadi Rum tips voor je én geef ik een overzicht van de mooiste bezienswaardigheden in Wadi Rum.
Wadi Rum, werelderfgoed in Jordanië
Wadi Rum (Valley of the Moon) staat weliswaar bekend als woestijn maar is eigenlijk een groot rivierdal (wadi). Wadi Rum heeft een oppervlakte van 74.000 hectare en is daarmee de grootste wadi van Jordanië. Wadi Rum heeft enorme zandvlaktes, duinen en rotsformaties tot wel 1700 meter hoog. De plek ligt 300 kilometer ten zuiden van de hoofdstad Amman, 100 kilometer ten zuiden van Petra en zo’n 70 kilometer ten oosten van Aqaba.
Wadi Rum wordt gezien als één groot openlucht museum. Er zijn hier nog veel sporen van de Nabateeërs te vinden en zelfs van de Thamoed, het volk wat hier leefde vóór de Nabateeërs. Inscripties en rotstekeningen zijn op veel verschillende plekken aanwezig. In totaal zijn er zo’n 25.000 tekeningen en 20.000 inscripties, waarvan de meesten dateren uit de tijd van de Thamoed. Naast inscripties van de Nabateeërs en de Thamoed zijn er ook veel islamitische en Arabische inscripties te zien.
Door het bijzondere landschap, de inscripties die getuigen van 12.000 jaar menselijke bewoning en interactie met de natuurlijke omgeving werd Wadi Rum in 2011 opgenomen op de Werelderfgoedlijst van UNESCO.
Lawrence of Arabia
Daarnaast heeft de plek ook nog eens meer bekendheid verworven door archeoloog Thomas Edward Lawrence, die begin 1900 in de regio verbleef. Toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak nam hij dienst in het leger en vocht tegen de Ottomanen. Het boek wat hij schreef in deze periode, Seven Pillars of Wisdom, werd in 1962 verfilmd. De film, Lawrence of Arabia, werd grotendeels opgenomen in Wadi Rum en won 7 Oscars. Wadi Rum heeft daarnaast ook als decor gediend voor andere films waaronder The Martian, Rogue One: A Star Wars Story, Passion in the Desert, Red Planet, Promotheus, Star Wars: The Rise of Skywalker, The Last Days on Mars en The Face (BBC).
Historie van Wadi Rum: de Nabateeërs
Al duizenden jaren vóór het begin van onze jaartelling leefden er mensen in dit deel van het Midden-Oosten: de Nabateeërs. De Nabateeërs waren meesters in het drijven van handel. Met karavanen werden allerlei producten van a naar b gebracht. Het wereldberoemde Petra was de hoofdstad van de Nabateeërs en een belangrijk kruispunt op de karavaanroutes. Naast de handel waren de Nabateeërs ook heel handig met watervoorzieningen. Op diverse plekken in Wadi Rum en omgeving werden dammen gebouwd en ondergrondse waterleidingen en tunnels aangelegd. Resten van damwanden zijn op verschillende plekken nog steeds zichtbaar. Aan het begin van de 2e eeuw werden de Nabateeërs verdreven door de Romeinen, die eveneens veel sporen hebben nagelaten in de regio.
Wadi Rum bezoeken
Voor een bezoek aan Wadi Rum hoef je niet per se in de woestijn te overnachten. Er worden veel dagtours aangeboden vanuit onder andere Aqaba en Petra. Uurtje heen rijden, paar uur doorbrengen in de woestijn en vervolgens weer een uurtje terug rijden. Voor de totaalervaring echter zou ik een overnachting in Wadi Rum zeker aanraden. Er zijn veel verschillende accommodaties in Wadi Rum en je kunt basic overnachten in een bedoeïenen tent met gedeeld sanitair of juist meer luxe in een dome.
Bezienswaardigheden in Wadi Rum
Je blijft je ogen uitkijken in Wadi Rum, het is één grote bezienswaardigheid. Toch springen er een aantal plekken uit. Veel gidsen hebben niet echt een vaste route door het gebied, je kunt zelf aangeven welke plekken je graag wilt bekijken. Hieronder een overzicht van bezienswaardigheden in Wadi Rum die je eigenlijk niet mag missen.
Anfishiyyeh inscriptions
Zoals je hierboven al kon lezen is Wadi Rum eigenlijk een groot museum. Op meerdere plekken zijn rotstekeningen en inscripties te vinden. Goed om je heen kijken dus, want een gids zal je niet altijd wijzen op alles wat er te zien is. Misschien wel de best bewaard gebleven rotstekeningen vind je bij Jabal Anfishiyyeh. Op een rechte rotswand aan de zijkant van deze berg zijn veel rotstekeningen te zien, die bekend staan als de Anfishiyyeh inscriptions. Andere plekken waar je inscripties en tekeningen vindt zijn onder meer Rakhabat Canyon, Khazali Canyon, Lawrence’s Spring (Ain Abu Aineh) en Ain Shalaaleh.
Um Fruth Rock Bridge
Een echte bezienswaardigheid in Wadi Rum is Um Fruth Rock Bridge. Deze brug is 15 meter hoog en binnen 5 minuten kun je bovenop staan. De klim naar boven is steil, maar het gesteente is ruw waardoor je een goede grip hebt. Um Fruth Rock Bridge wordt nog wel eens verward met Burdah Rock Bridge (zie verderop in dit artikel), die nog eens 20 meter hoger en een stuk lastiger te bereiken is.
Lawrence’s House
Of Lawrence hier ook écht een tijd zijn huis heeft gehad weet men niet zeker, maar het wordt wel aangenomen. Op de plek waar Lawrence’s House gestaan moet hebben is een grote hoop met stenen, waar aan de voorkant iets van een muur te herkennen is. Toch is het de moeite waard om even te stoppen. Je kunt hier omhoog klauteren naar de “steenmannetjes”, vanwaar je een prachtig uitzicht hebt over de omgeving.
Seven Pillars of Wisdom
Tegenover het Wadi Rum Visitor Center ligt de in het oog springende Jabal Al-Mazmar. Sinds de jaren ’80 wordt de berg Seven Pillars of Wisdom genoemd, vernoemd naar het boek van T.E. Lawrence. Er gaan verhalen rond dat Lawrence zijn boek de naam gaf na het zien van deze berg en het hem deed denken aan een spreuk uit de bijbel: De wijsheid heeft haar huis gebouwd, zij heeft haar zeven pilaren uitgehouwen.
Mushroom Rock
Een van de meest tot de verbeelding sprekende rotsformaties in Wadi Rum: Mushroom Rock. Moeilijk te bevatten hoe de natuur zoiets voor elkaar krijgt. Het is net of Asterix hier langs is geweest en een leuk torentje heeft gebouwd, toch? Zelf vind ik dit misschien wel de mooiste rotsformatie in Wadi Rum, waar het (vooral met bewolkt weer) een feestje is om te fotograferen.
Red Sand Dunes
Nog zo’n tot de verbeelding sprekende plek in Wadi Rum: Red Sand Dunes. Er zijn een aantal verschillende plekken met rode zandduinen, maar deze is wel echt heel erg mooi. Vooral door de vergezichten die je hebt vanaf deze plek. Hier kun je je heel goed voorstellen dat Wadi Rum een van de eerste keuzes is als men op zoek is naar locaties die lijken op Mars.
Siq Umm Tawaqi
Langs het mooie Barrah Canyon rij je met de jeep in noordelijke richting naar de prachtige plek Siq Umm Tawaqi, ook wel bekend als Busto de Lawrence de Arabia. Op deze plek zijn afbeeldingen van Lawrence en Emir Abdullah uit steen gekerfd. Sommige gidsen willen je doen geloven dat de sculpturen uit de tijd van Lawrence zijn, maar in werkelijkheid zijn ze in de jaren ’80 gemaakt. De kloof wordt door de afbeeldingen tegenwoordig steeds vaker Siq Lawrence genoemd. Het is de moeite waard om helemaal de kloof in te lopen. De wanden zijn hier ontzettend hoog en als je goed om je heen kijkt zie je inscripties en tekeningen. Je voelt je gigantisch klein! Na deze korte wandeling is het lekker om binnenin de bedoeïenen tent een glaasje thee te drinken.
Burdah Rock Bridge / Jabal Burdah
Burdah Rock Bridge is de hoogste natuurlijke brug van Jordanië en gezegd wordt dat het met 35 hoog zelfs de hoogst gelegen natuurlijke brug ter wereld is. Wil je de brug van dichtbij bekijken dan moet je hier even de tijd voor uit trekken. De klim naar boven en weer naar beneden neemt ongeveer 3 uur in beslag. Op weg naar boven kom je blijkbaar een aantal uitdagende stukken tegen. Een beetje ervaring met klimmen en hiken is dus wel handig, evenals het niet hebben van hoogtevrees :-)
Bedoeïenen met kamelen
Geen woestijn zonder kamelen! In Wadi Rum kom je hier en daar nog bedoeïenen tegen die met een kudde kamelen door de woestijn trekken. Kamelen zijn ontzettend nieuwsgierig, zeker wanneer ze los rond lopen. Kom aanrijden met de auto en de kans is groot dat ze op je af komen rennen. Té leuk om mee te maken en het levert grappige foto’s op.
Rock Faces in Wadi Rum
Er zijn zo veel verschillende rotsformaties in Wadi Rum dat je steeds weer iets anders ziet. Op verschillende plekken kun je bijvoorbeeld overduidelijk een gezicht herkennen. Soms zie je meteen wat een ander ook ziet, andere keren moet je even 6x kijken voor je een vorm herkent. In ieder geval zijn de rotsformaties in de vorm van een gezicht een feestje voor mensen die dol zijn op het maken van “kus” foto’s.
Khazali Canyon
Veel canyons vind je in Wadi Rum. Van breed tot smal en van kort tot lang. Sommige lopen dood, bij andere canyons kun je van de ene canyon naar de andere lopen. Khazali Canyon kun je een klein stukje inlopen waarna je al snel moet klimmen voor je verder kunt. In de wanden van de kloof kun je zoeken naar diverse inscripties en tekeningen.
Overnachten in Wadi Rum
Wadi Rum beleef je echt wanneer je er ook overnacht. Heerlijk om ’s avonds met bedoeïenen thee te drinken bij het kampvuur, om ’s nachts getuige te zijn van een bomvolle sterrenhemel en ’s morgens de gordijnen van je tent opzij te schuiven en eindeloos ver de woestijn in te kijken. Ik heb de “pech” dat het we ’s morgens nagenoeg niets van de woestijn zien door enorm veel wind, alleen muren van zand zien we op ons afkomen. Toch ben ik blij met deze overnachting. Ook al zit alles onder het zand, inclusief camera apparatuur. Het is weer een belevenis op zich en ik had het niet willen missen. En het levert net weer even andere foto’s op.
Hasan Zawaideh Camp
Ik overnacht in Hasan Zawaideh Camp. Op deze plek zijn zowel bedoeïenen tenten te huur als domes: de “Martian” tenten. Ik slaap in een bedoeïenen tent met airconditioning, verwarming en eigen sanitair. Helemaal prima! Het is wel te zien dat een plek als deze het continue zwaar te verduren heeft als het gaat om weersomstandigheden. Grote temperatuurverschillen zorgen voor scheuren in muren en bekleding aan de buitenzijde van de tenten schiet door de wind los. Zand vind je op deze plek overal, ook in je bed. Moet je je op instellen, kan ook niet anders in zo’n omgeving. Minder luxe is dit kamp dan Seven Wonders Luxury Camp bij Petra, maar daar “spookt” het dan ook wat minder dan hier.
Buiten is het allemaal mooi en gezellig aangelegd. Het is tijdens mijn bezoek in januari te winderig om buiten te zitten. Ik geloof meteen dat het er in de zomer heel relaxed en aantrekkelijk uit ziet!
Het ontbijt, de lunch en het avondeten zijn prima. Op het buffet staan smaakvolle Jordaanse gerechten. ’s Avonds is er bij goed weer een kampvuur en kan er salie thee gedronken worden. Ook zijn de waterpijpen populair, verkrijgbaar in verschillende smaakjes. Als het te koud is buiten of het waait te hard, dan is er binnen een gezellige ruimte met vuur.
Check prijzen en beschikbaarheid bij Hasan Zawaideh Camp.
Wadi Rum in de winter of in de zomer?
De zomers in Wadi Rum zijn heet en droog. Overdag liggen de temperaturen rond de 30 graden of daarboven, in de nacht kan het behoorlijk afkoelen. Het voorjaar en het najaar zijn over het algemeen genomen de beste periodes om Wadi Rum te bezoeken. Met temperaturen rond de 25 graden is het niet te heet en de kans op regen is klein. In de winter moet je een beetje geluk hebben. De temperaturen liggen gemiddeld rond de 14 graden, maar er zijn uitschieters naar 18 graden. De uitschieters zijn er ook naar de andere kant; het kan er dagen lang ook ineens veel kouder zijn. In de winter daalt de temperatuur ’s nachts naar het vriespunt of daaronder. Een paar dagen voor mijn verblijf is alles in Wadi Rum bedenkt met een laag sneeuw, ook dat kan dus!
Tips voor een bezoek aan Wadi Rum
De tips voor een bezoek aan Wadi Rum zijn een beetje afhankelijk van het seizoen. Iets wat je altijd zou moeten meenemen: voldoende water, stevige schoenen, zonnebrandcrème en iets voor op je hoofd. Ook in de winter is de zon krachtig en kun je op een heldere dag zo maar je huid verbranden. Kleed jezelf in laagjes, dat is altijd handig in de woestijn waar temperatuurverschillen groot kunnen zijn. Bezoek je Wadi Rum in de winter dan is het heerlijk om een muts, thermokleding en handschoenen voor de avonden bij je te hebben.
Tips voor een tour door Wadi Rum
Slaap je in een bedoeïenen kamp in Wadi Rum zelf? Dan kunnen ze daar een tour voor je regelen. Veel kampen verhuren accommodaties zelfs inclusief een tour, dat is vaak de meest voordelige deal die je kunt hebben. Maar ook als je je overnachting “los” hebt geboekt is een tour met 1 telefoontje geregeld bij de receptie van het kamp. Heb je zelf een huurauto? Dan kun je naar het Wadi Rum Visitor Center rijden en daar een tour boeken. Je betaalt hier meteen entree voor Wadi Rum (5 dinar). Als je een Jordan Pass hebt is je Wadi Rum entree inbegrepen. Je kunt te voet, op een kameel of met een jeep Wadi Rum verkennen. Vanuit sommige (vaak luxere) kampen is het zelfs mogelijk om een ballonvaart te reserveren. Neem cash geld mee, in Wadi Rum zijn geen pinautomaten en de gidsen worden graag contant betaald.
Tips voor je camera in de woestijn
Het zand in Wadi Rum is behoorlijk grof, het zorgt bij camera’s voor minder problemen dan Sahara zand. Toch is het oppassen, vooral met lenzen wisselen. Ook zou ik het gebruik van een camera met gimbal (bijvoorbeeld de DJI Osmo Pocket) afraden als het echt hard waait. Kijk ook uit met klimmen wanneer je een camera om je nek hebt hangen. Mijn camera ketst een paar keer tegen de rotswanden aan en ik ben blij dat ik een uv-filter op de lens heb zitten. Nu hoef ik alleen die te vervangen en niet de hele lens!
